Saturday, April 28, 2007

Τι είναι το mail art

Ένα κείμενο για το mail art της Θωμαής Κόντου

1. Τι είναι mail art (ταχυδρομική τέχνη)
2. Το Δίκτυο της Mail Art
3. Το αντικείμενο
4. Ποια η ιδιομορφία της Mail Art
5. Τι ανταλλάσσουν οι Mail Artists
6. Η δημοκρατικότητα του κινήματος
7. Πως γίνεται κανείς Mail Artist
8. Το Mail Art στην Ελλάδα


1. Τι είναι mail art (ταχυδρομική τέχνη)

-Είναι ένα παγκόσμιο καλλιτεχνικό κίνημα που βασίζεται κυρίως στην ανταλλαγή. Το κίνημα αποκαλείται Δίκτυο Ταχυδρομικής Τέχνης – Mail Art Network, παίρνοντας το όνομά του από το μέσο διακίνησης των έργων, που είναι το ταχυδρομείο. Σήμερα πια ανήκει σ'αυτό και το e mail art και αφορά εκθέσεις ψηφιακές, που τα έργα διακινούνται μέσω e mail.

2. Το Δίκτυο της Mail Art

-Η mail art σαν κίνημα πρωτοεμφανίσθηκε στον κόσμο της τέχνης το 1965 στην Νέα Υόρκη από τον Ray Johnson (χαρακτηρίστηκε σαν ο πιο διάσημος άγνωστος καλλιτέχνης της Αμερικής), σαν μια πράξη αντίστασης και απελπισίας ενάντια στα καλλιτεχνικά κατεστημένα της εποχής του.
Το κίνημα βασιζόμενο κυρίως στη επαφή και την ελεύθερη ανταλλαγή τέχνης και ιδεών μεταξύ των καλλιτεχνών, εξελίχθηκε σε παγκόσμιο δίκτυο. Σήμερα είναι ίσως είναι και το μεγαλύτερο σε έκταση και αριθμό συμμετεχόντων, κίνημα που δημιουργήθηκε ποτέ στην ιστορία της τέχνης. Ένα δίκτυο ζωντανό πολύμορφο που καθημερινά εξελίσσεται και αυξάνεται.

3. Το αντικείμενο
-Η όλη ιδεολογική θεώρηση της τέχνης ταχυδρομείου, βασίζεται στην εννοιολογική τέχνη. Πάντα υπάρχει ένα θέμα που τίθεται από τον διοργανωτή και που αναγκάζει τον καλλιτέχνη να εκφράσει εικαστικά την άποψή του. Βλέποντας κανείς την θεματολογία των εκθέσεων mail art ίσως έχει και στη γλώσσα της τέχνης, ένα ημερολογιακό χάρτη των προβλημάτων που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο.
Στις τάξεις των mail artist ανήκουν καλλιτέχνες σχεδόν από όλο το φάσμα των μορφών τέχνης, συναντά κανείς, νεορεαλιστές, σουρεαλιστές, ντανταϊστές, ως και εκπροσώπους πιο σύγχρονων κινημάτων, όπως το flux us, artist amp κ.α.

4. Ποια η ιδιομορφία της Mail Art

-Η ταχυδρομική τέχνη ξεκίνησε ως κίνημα αντίστασης ενάντια στα κακώς έχοντα, τα στεγανά και την βιομηχανία στον κόσμο της τέχνης.
Βασίζεται κυρίως στην ανταλλακτική πρακτική μεταξύ των καλλιτεχνών, και σχεδόν απουσιάζει η σχέση με το χρήμα. Ο παραγωγός (1٭) βάζει τις προδιαγραφές της εκθέσεως, σε χώρο που έχει προαναγγείλει, αναλαμβάνει την ευθύνη της διοργάνωσης, και αποστέλλει πίσω στους συμμετέχοντες τα ντοκουμέντα του γεγονότος (κατάλογο, λίστα συμμετοχών, φωτογραφίες εγκαινίων, δημοσιεύματα κ.λ.π.).
Οι καλλιτέχνες δεν πληρώνουν καμιά χρηματική συμμετοχή αλλά χαρίζουν το έργο τους στον παραγωγό- διοργανωτή, εκτός και αν οι προϋποθέσεις συμμετοχής έχουν τεθεί διαφορετικά (2٭.).
Τα έργα φθάνουν μέσω ταχυδρομείου και συνήθως χωρίς κορνίζες, πράγμα που απαλλάσσει τους καλλιτέχνες από τις διαδικασίες εξαγωγής έργου τέχνης, που απαιτούν χρόνο και χρήμα .
Το mail art είναι ένας ανοιχτός δίαυλος παγκόσμιας καλλιτεχνικής επικοινωνίας, παράπλευρος στους γνωστούς και παγιωμένους.

5. Τι ανταλλάσσουν οι Mail Artists

-Οι καλλιτέχνες διακινούν τη δουλειά τους, μέσω του δικτύου συνεχώς.
Τα έργα είναι, αυθεντικά έργα τέχνης, ψηφιακή ζωγραφική, εκτυπώσεις, αντίγραφα, κάρτες, artistamps (μορφή χαρακτικής με εικαστικές σφραγίδες), οπτική ποίηση, εφημερίδες και περιοδικά που αφορούν τον θεσμό, γραμματόσημα σχεδιασμένα από τους ίδιους και εξαιρετικά ζωγραφισμένους φακέλους που συχνά ανταγωνίζονται το ίδιο το έργο.
Σε ηλεκτρονικές γκαλλερί του δικτύου δημοσιεύονται εκτός από τις εκθέσεις, παρουσιάσεις δουλειάς και βιογραφικά στοιχεία καλλιτεχνών.
Γίνονται επίσης σε πολλές πόλεις (που το έχουν αναγάγει σε θεσμό), διεθνείς συναντήσεις, συνέδρια, περφόρμανς, φεστιβάλ, πράγμα που δίνει την δυνατότητα στους καλλιτέχνες να γνωρίζονται και σε φυσικό επίπεδο.
Τα τελευταία χρόνια, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια να γίνουν τα διεθνή αρχεία του mail art και έχει αρχίσει ήδη η δημιουργία της mail art εγκυκλοπαίδειας από τη sztuka fabryka gallery στις Βρυξέλλες, σε συνεργασία με τον Ιταλό θεωρητικό και καλλιτέχνη, Vittori Baroni.
Άρχισαν επίσης να δημοσιεύονται στον ιστό τα: Archivio Internazionale Mail Art του Claudio Grandinetti.

6. Η δημοκρατικότητα του κινήματος

-Tο mail art είναι από μόνο του ένας χώρος ελεύθερης συνάντησης δημιουργών, διαφορετικών προελεύσεων και κατευθύνσεων (πολιτικών ή κοινωνικών), διαφορετικών τεχνοτροπιών, ιδεολογιών και αντιλήψεων.
Στις τάξεις του γίνονται το ίδιο δεκτοί, καλλιτέχνες με ολοκληρωμένες καριέρες, όπως και αυθεντικά δημιουργικοί άνθρωποι που ενασχολούνται με την τέχνη. Το δίκτυο είναι ανοιχτό, εκφραστικά πληροφοριακό, σύγχρονο με φρέσκιες ιδέες και ταυτόχρονα έντονα προσωπικό. Απουσιάζουν μόνο οι προβολές αντιλήψεων βίας, ρατσισμού και αυτές που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια

7. Πως γίνεται κανείς Mail Artist

-Κάθε καλλιτέχνης ή δημιουργικός άνθρωπος μπορεί να γίνει mail artist. Μπορεί να φτιάξει το έργο του και να το στείλει σε κάποια διοργάνωση με την ευθύνη της υπογραφής του βέβαια.
Ωστόσο υπάρχει μια διαρκής υποχρέωση δουλειάς και συμμετοχής αν θέλει κανείς να είναι ένα ενεργό μέλος του δικτύου και να προχωρήσει κάποια στιγμή σε προσωπική διοργάνωση.
Απαραίτητη προϋπόθεση, η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Δικλείδα ασφαλείας είναι η ίδια η ανοιχτή δημοσιοποίηση, των ντοκουμέντων των εκθέσεων και της λίστας συμμετοχών. Η ηλεκτρονική διάσταση της εποχής μας κάνει την επαφή αυτή εξαιρετικά γρήγορη και εύκολη.
Μαζί με το έργο συμμετοχής, ενημερώνουν ο ένας τον άλλον για την εξέλιξη της δουλειάς και της καριέρας τους, αποστέλλοντας βιογραφικά, προσκλήσεις, αφίσες, καταλόγους, φωτογραφίες των έργων τους. Αυτό ίσως είναι και ο μόνος τρόπος προστασίας του κινήματος, από ανθρώπους που χωρίς να είναι καλλιτέχνες, παρεισδύουν σε αυτό με αρπακτική διάθεση.Η επαφή και δυνατότητα να δουλεύει κανείς σε συνεργασία με χιλιάδες καλλιτέχνες του κόσμου είναι ίσως και η μεγαλύτερη γοητεία της mail art. Γεγονός που ώθησε ιστορικούς τέχνης, μεγάλες γκαλλερί και πολλά διεθνή πανεπιστήμια να γίνουν οι ίδιοι διοργανωτές εκθέσεων ταχυδρομικής τέχνης και να εντάξουν στις συλλογές τους έργα καλλιτεχνών του κινήματος. Δήμοι μεγάλων πόλεων σε συνεργασία με τους καλλιτέχνες του κινήματος, να οργανώνουν σε ετήσια βάση διεθνείς αφιερωματικές εκθέσεις που κάποιες έχουν εξελιχθεί σε biennale και να δημιουργούν τα δικά τους μουσεία .

8. Το Mail Art στην Ελλάδα
-Από την Ελλάδα έχουν μετάσχει κατά καιρούς γνωστά ονόματα της τέχνης σε μεγάλες διοργανώσεις mail art του εξωτερικού, όπως η Όπυ Ζούνη, ο Γιώργος Λαζόγγας, η Άρια Κoμιανού, ο ΜΙΤ Μητρόπουλος, η Σοφία Μαρτίνου, ο Costis (Κωστής Τριανταφύλλου), ο Μιχαήλ Μήτρας, ο Βλάσης Ρασσιάς, ο Δημοσθένης Αγραφιώτης, η Θωμαή Κόντου, ο Σάκης Γκουντρουμπής, ο Κώστας Ευαγγελάτος,ο Δ. Θ. Αρβανίτης,ο Μίμης Γραμματικόπουλος, ο Πωλ Σαρόγλου, οι Θ. Χονδρός - Α. Κατσιάνη, η Ιωάννα Παπαχρήστου, η Ελένη Μπαζιώτου κ.α. Έχουν επίσης μεταφερθεί κάποιες έτοιμες διοργανώσεις από άλλες χώρες στις αρχές της δεκαετίας του ’80, αλλά ο θεσμός δεν επεκτάθηκε και παραμένει άγνωστος.
Το 2006, έγινε στη Ελασσόνα και την Αθήνα, η 1η Διεθνής Έκθεση Mail Art στη Ελλάδα με παραγωγό την Ιωάννα Παπαχρήστου, εικαστική διοργάνωση και επιμέλεια από την Θωμαή Κόντου, και με συνδιοργάνωση της φυσικής εκθέσεως , με τον Δήμο Ελασσόνας και τον Δήμο Αθηναίων, όπως και με πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής.
Αυτή την εποχή διοργανώνονται τρεις εκθέσεις mail art με αφετηρία την πόλη της Ελασσόνας.
1- «Αργοναύτες».
2- «Αλυσίδα αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα».
3- «1η διεθνής mail art Biennale στην Ελλάδα ….για τον Όλυμπο, την Ελασσόνα, ή την πόλη που ο καθένας έχει στην καρδιά του».
Την εικαστική διοργάνωση και επιμέλεια έχει η ζωγράφος Θωμαή Κόντου.
Την επικουρική επιμέλεια έχουν ο ζωγράφος και μουσικός Ρήγας Μακρόπουλος και η mail artist Ιωάννα Παπαχρήστου.
Τις διοργανώσεις στηρίζει, καλλιτεχνική επιτροπή από Έλληνες καλλιτέχνες και mail artists, όπως και η διεθνής τιμητική καλλιτεχνική επιτροπή από τους:
Adamandia Kapsalis - U.S.A, Anna Boschi - Italy, Clemente Padin- Uruguay, Dale Roberts – Canada, Denis Charmot – France, Ivan Zemtsov - Russia, Mick Boyle – U.S.A., Mim. Grammatikopoulos - Greece, Puneet Gupta – India, Paul Tiilila – Finland, Ryosuke Cohen -Japan, Sidney Tome -Brazil, Suzzlee Ibrahim – Malaysia, Tiziana Baracchi- Italy.

٭ 1-παραγωγός είναι ο καλλιτέχνης που κάνει την κλήση της εκθέσεως και είναι και ο αποδέκτης και δικαιούχος των έργων.
٭2- συνηθίζεται να γίνονται κάποιες εκθέσεις mail art για φιλανθρωπικούς σκοπούς και τα έργα να πωλούνται αλλά αυτό προαναγγέλλεται.

-Θα Θέλαμε να κάναμε τα αρχεία του mail art στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν ή εμείς τουλάχιστον δεν έχουμε βρει έγγραφες αναφορές για την κινητικότητα που υπήρξε στα χρόνια του ’80 – ’85. Αν κάποιοι καλλιτέχνες έχουν στοιχεία (προσκλήσεις, δημοσιεύματα τύπου της εποχής, λίστες καλλιτεχνών κ.λ.π., θα παρακαλούσαμε να έρθουν σε επαφή μαζί μας.

No comments: